Time flies

Alweer halverwege! Wat vliegt de tijd!

08-10-2012
Geen tijd om bij te komen van alle indrukken van het weekend bij de locals, maar weer netjes met witte jas om zeven uur aan het ontbijt. Om half 8 werden we verwacht bij de Morning Report. Er werd een casus besproken over een patiënt met een geschiedenis van een gezwollen testikel en met als hoofdklacht hoofdpijn. De conclusie was dat het niet altijd ingewikkeld hoeft te zijn, de patiënt had namelijk gewoon migraine.
Om half 9 begonnen Wieteke en ik op de Maternity Ward, waar we mee mochten lopen met David, arts in opleiding. Ze waren op de afdeling met moeders (of moeders in wording) nog aan het schoonmaken, dus begonnen we met de prematuren. Hieronder vallen alle kindjes die met 37 weken of zelfs eerder zijn begonnen. David legde veel uit. De kindjes moeten warm en sweet (om hypoglycemie te voorkomen) gehouden worden en verder moeten we alert zijn op infectieverschijnselen of bloedingsstoornissen. Om de kinderen warm te houden was het echt 40 graden binnen, echt bloed verziekend heet! Gelukkig werden we na twee patiënten al weg geroepen voor een bevalling en konden we buiten de kamer even naar lucht happen. De vrouw had in 2010 een keizersnede gehad, omdat het kindje toen overdwars in de buik lag. Achteraf was dit geen indicatie voor een keizersnede, ze nu gewoon een vaginale bevalling krijgen. De bevalling verliep echter erg moeizaam, de vrouw had moeten met persen en kreeg daarom een suikeroplossing voor extra energie. Dit bracht wel wat gevaar voor het kindje mee. Zo'n glucose shot veroorzaakt namelijk een enorme productie insuline bij het kindje, waardoor een hypoglycemie kan ontstaan. Ondanks het glucose shot, kwam er geen schot in de zaak. De vacuümpomp werd uit de kast gehaald en we zouden er over 10 minuten weer bijgeroepen worden. We moesten wel goed opletten van David, want bij de volgende bevalling zouden we dan zelf assisteren. Hellup!!
Eenmaal terug in de sauna checkten we het gewicht van de prematuurtjes, de reflexen, de temperatuur en de hoeveelheid borstvoeding die zij kregen. Als de baby'tjes 2 kg zijn en alles verder goed is, mogen ze naar huis. De meesten liggen ongeveer een week in Maternity Ward. Na het checken van alle functies en variabelen wordt er een plan gemaakt. Meestal bestaat dat uit het continueren van borstvoeding en kolven, geven van antibiotica. Het was wel heel schattig hoor, al die super kleine baby'tjes! Zo klein! Met de meeste kindjes ging het eigenlijk heel goed. 'Wieteke en Inge happy?', vroeg David dan. Om één baby'tje maakt hij zich wel zorgen. Het kindje had ernstige asfyxie gehad bij de geboorte (geen spontane ademhaling) en daarom grote kans op cerebrale palsy (hersenschade). Daarnaast had het kindje ook een congenitale pectus excavatum, een aangeboren afwijking waarbij er een vergroeiing is van het borstbeen, maar dit hangt niet samen met de asfyxie.
Na dit patiëntje werden we weer weggeroepen voor de bevalling. De bevalling verliep heel erg moeizaam en er werd daarom besloten de vrouw in te snijden (episiotomie). Ze begon daardoor heel heftig te bloeden. Ze was uitgeput en ik had zo met haar te doen! Op een gegeven moment begon de arts keihard op haar buik te drukken. De pomp werkt niet en moet opnieuw in elkaar geschroefd worden, super frustrerend! Wieteke en ik konden het amper aanzien, het moet nu toch wel snel gebeuren! Ze werd nog verder ingesneden en eindelijk werkt de pomp. Dan na veel pijn en moeite lukt het! De baby huilt! Wat een opluchting! Het is een jongetje. Maar voor de vrouw is het nog niet voorbij, gelukkig is de nageboorte er snel uit en dan moet ze nog gehecht worden. Bizar om zo'n bevalling bij te wonen in deze omstandigheden. De vrouw ligt daar in een kamer zonder man of familie, maar met drie andere vrouwen die ook nog allemaal moeten bevallen vandaag. Er lopen gekko's over de muren. Het personeel maakt grappen. De hygiëne is verre van top.
Na een beetje bijgekomen te zijn van deze moeilijke bevalling, moeten we nog een paar prematuren checken en dan gaan we naar de Post Natale kamer (na de geboorte). Er is een Post Natale en Ante Natale (voor de geboorte) kamer, maar alle patiënten liggen door elkaar. Wij moeten elke keer vragen naar de eerste dag van de laatste menstruatie en dan kunnen we via een soort wijzer uitrekenen wat de EDD (estimated date of delivery) is en hoeveel weken de vrouw nu is. Er wordt nog een paar keer vaginal examination uitgevoerd, dit gebeurd wel in een apart kamertje, gelukkig wat privacy. Eén vrouw was nog maar 29 weken, maar had al het gevoel van weeën. Er werd vaginal examination uitgevoerd en het blijkt dat ze al 4 cm ontsluiting heeft. Vanaf 4 cm is een vrouw in labour, dat betekent dat ze gaat bevallen. Gemiddeld genomen komt er elk uur een cm bij en bij 10 cm is de daadwerkelijke geboorte, met een simpele rekensom was het duidelijk dat het nog wel zes uur zou duren voordat de vrouw zal bevallen. Wieteke en ik hebben daar dan ook niet opgewacht, maar ik ben wel nieuwsgierig hoe het is afgelopen met het kindje, want 29 weken is echt veel te vroeg. Na deze patiënt hebben we nog een ultrasound (echo) gezien. De patiënte kreeg een echo om uit te sluiten dat ze een tweeling bij zich droeg, het was gewoon een mega baby. Na deze echo zat het er voor ons op. Om half 1 konden we gaan en om 1 uur zaten we weer aan de lunch.
's Middags kregen we college over tuberculose, het was een beetje een onsamenhangend verhaal en duurde gelukkig niet lang, want ik was kapot! De rest van de dag nog wat spelletjes gespeeld en films gekeken, niet zoveel bijzonders.

09-10-2012
Vanochtend ben ik er om zeven uur even uit geweest voor het ontbijt, pannenkoeken! Daarna ben ik weer lekker terug in bed gekropen, want ik was vrij. Heerlijk uitgeslapen tot elf uur. Het was echt een lekker lui dagje, boekje lezen, spelletje rummikub spelen, blogje schrijven, dikke prima! Voor college zijn we nog even naar een winkeltje naast het ziekenhuis gelopen, waar we cola ontdekt hebben. Ze hadden een voorraad van maar liefst zes flesjes dus die hebben we allemaal opgekocht plus nog wat appelsap en ginger beer. Om half 3 begon college, we waren stipt op tijd, maar om drie uur was er nog niemand. Frank deed wat belletjes en we kwamen er achter dat we zelf in het verkeerde gebouw waren. Dus we liepen naar het Primary Health Centre waar we wel zouden moeten zijn. Niemand. Een half uur en een paar telefoontjes later, nog steeds niemand. T.I.A. Toen zijn we maar weer terug gegaan. De rest van de dag op m'n luie gat gezeten! 's Avonds nog een poging gedaan tot film kijken, goeie film 'High Crimes', beetje jammer dattie er naar 50 minuten mee op hield en we dus het eind niet weten.

10-10-2012
Je raadt het al, vanochtend om zeven uur ontbijt. Daarna konden we nog even chillen, want we hoefden pas om negen uur weg voor een bezoek aan de Traditional Healer. Met een Jeep werden we opgehaald, we scheurden met 100 km/u over het rode zand en zagen mensen langs de weg in een grote stofwolk verdwijnen. Na een paar stops hadden we de Traditional Healer gevonden. Onze handen werden enthousiast geschud door de oude vrouwtjes die om zijn huis rond dartelden. We werden zijn huis ingestuurd en daar zat hij in een houten stoel met een katheter zak naast zich, ironisch genoeg kwam hij zelf net uit het ziekenhuis. Het was niet groot, dus zaten we een beetje hutjemutje op de bank en de grond. De chauffeur die mee was, fungeerde ook meteen als tolk. Wij stelden vragen in het Engels en die werden dan door hem vertaald naar Tonga en weer terug. Ik had eerlijk gezegd al voor de ontmoeting heel wat oordelen klaar, vooral door de verbrande kindjes die ik in het ziekenhuis heb gezien door toe doen van een Traditional Healer. Deze man beweerde echter dat er een verschil was tussen 'hospital cases' en 'cases of witchcraft'. Hij kan alleen de gevallen van witchcraft behandelen, anderen stuurt hij door naar het ziekenhuis. Hoe zie je het verschil dan, vroegen wij ons af. Hij begon een vaag verhaal over een handpalm en kruiden, veel meer kon ik er niet uit op maken. Hij kon ook heksen identificeren, maar dat deed hij niet, omdat hij geen conflicten wilde veroorzaken. Toen wij vroegen of hij alleen kruiden gebruikten, bevestigde hij dat, maar later gaf hij toe ook stoom behandelingen te geven. Hij zat al erg lang in het vak, vanaf 1938 zei hij. Wooooow dachten wij, dat is best een tijd! Hij was geboren in 1913 en nu dus 99 jaar! Echt verreweg de oudste persoon die ik hier heb ontmoet! De gemiddelde levensverwachting voor mannen is hier 49 jaar en voor vrouwen 52 jaar. Misschien dus toch niet zo gek die traditionele kruiden. Na een uurtje begon de grond onder mijn billen wel erg hard aan te voelen en was ik al die vieze vliegen in de hitte ook wel zat. Gelukkig, dacht de rest er het zelfde over, dus zijn we hem daarna gepeerd. Na een lekker hobbelig ritje terug, hebben we 's middags het laatste college van Gertjan gehad en twee en halve film gekeken. Echt slecht dat in al die Amerikaanse films zoveel eten voorkomt! Dan mis ik mama's kookkunsten toch wel! Er zijn hier trouwens ook 12 Amerikanen bijgekomen sinds het weekend, dus het is wat drukker hier in de Drom. Maar we hebben niet zoveel last van elkaar gelukkig.

11-10-2012
Ik dacht vanochtend vrij te zijn, maar ik bleek toch clinical rounds te hebben. Prima, ik had er eigenlijk wel zin in! Na ontbeten te hebben, stonden Wieteke en ik om half 9 naast dokter John op de Female Ward. Er waren op deze Ward twee artsen, maar we kozen ervoor allebei met dokter John mee te lopen, omdat we over hem goede verhalen hadden gehoord.
De eerste patiënte die we zagen was een jonge vrouw met een slangenbeet in haar voet. De interesse waarmee we de wond bekeken, viel op bij dokter John, waarop hij vroeg of we nooit eerder een slangenbeet hadden gezien. Stomverbaasd was hij, toen we vertelde dat er in Nederland weinig slangen voorkomen.
Een paar bedden verder lag een vrouw die last had van PPH (Post Partum Hemorrhage), veel bloedverlies na de bevalling als gevolg van een uterus die niet wilde contraheren. Ik voelde inderdaad een keiharde massa onder in de buik, niet te missen. Ze kreeg medicijnen voorgeschreven die er voor moeten zorgen dat haar baarmoeder weer contraheert.
Naast haar lag een patiënte die al tijden niet geplast had vanwege een urineweginfectie. Er werd daarom een katheter ingebracht. Dokter John deed handschoenen aan, maar het ware geen steriele handschoenen. Ik herinnerde me dat de enige keer dat ik tijdens mijn zorgstage een katheter heb zien in brengen, dat wel met steriele handschoenen gebeurde. Ik zei dat tegen Wieteke, waarop dokter John vroeg wat ik zei. 'Ja, euh, we also use these catheters in Holland', redde Wieteke ons eruit. We kunnen maar beter niemand gaan beledigen hier. De hele manier waarop je een patiënt benaderd gaat hier sowieso heel anders dan in Nederland. Deze arts hebben echt geen PKV-CA gevolgd. Er wordt vaak geen eens gegroet. Het dossier wordt gepakt, een beetje doorgebladerd. Uit het niets worden er dan soms wat vragen gesteld, waarbij de patiënt geen idee heeft op wat voor manier de vraag samen hangt met zijn klacht. Als er medicijnen moeten worden toegediend via een injectie, wordt de spuit er gewoon ingejast, zonder enige aankondiging. Er is totaal geen privacy, patiënten die vijf bedden verder liggen, kunnen alles horen en zien aan lichamelijk onderzoek. Er worden grappen gemaakt op momenten dat patiënten liggen te kermen van de pijn. Bizar en niet te vergelijken met onze Westerse gezondheidszorg.
Maar goed, na het inbrengen van de katheter en het voorschrijven van antibiotica gaan we naar de volgende patiënte. Een vrouw, ze zag er eigenlijk uit als een meisje van zestien, maar was 25 jaar. Ze had een incompliance van de cervix, wat betekent dat haar baarmoedermond niet goed sluit. Het gevolg is dat zij meerdere keren kindjes heeft verloren tijdens haar zwangerschappen. Door middel van een operatie kan de baarmoedermond dichtgemaakt worden, als de patiënte gaat bevallen, wordt deze weer open gemaakt. Dokter John zei dat wij wel bij deze operatie konden meekijken, maar helaas, was de operatie gisteren al geweest. Als gevolg van de operatie was de baarmoeder geprikkeld en daarom werden er een soort weeremmers voorgeschreven.
Een eindje verder lag een oude vrouw die ook problemen had met de cervix. Ze had een cervixcarcinoom wat op tijd was gediagnosticeerd en behandeld had kunnen worden, maar de patiënte had dit geweigerd. Nu heeft ze metastasen in onder andere haar hersenen en is ze terminaal. Het was dat ik de dekens die over haar borst lagen op en neer zag gaan, anders had ik gedacht dat ze dood was. Ze was broodmager en lag met haar mond open, aan haar droge gebarsten lippen kon je zien dat ze zo al een tijd lag. Haar ogen waren weggedraaid, waardoor je alleen maar oogwit zag en ze lag doodstil in bed. Er hing ook een hele vieze geur om haar heen. Zo'n vrouw ligt eigenlijk te wachten op de dood, in een zaal vol met zieke mensen.
Tegenover haar lag een meisje van zeven jaar. Ik had van andere groepsgenoten al over haar gehoord. Ze was met haar kleine zusje aan het spelen, die achter op haar rug gebonden was met een doek en was toen in een vuur gevallen. Het meisje had verschrikkelijke brandwonden. Het overtrof echt alle brandwonden die ik tot nu toe gezien heb. Heel de huid van haar armen, benen, borst en buik lag er af. Ze had koorts en dus waarschijnlijk een infectie onder de lede. Geen idee of het meisje het gaat redden. Er zijn zoveel gevaren die nu op de loer liggen. Infecties, sepsis (bloedvergiftiging), dehydratie, ondervoeding. Ook met haar zusje, die op Paediatrics ligt, gaat het niet zo goed hoorde ik vandaag. Ik hoop dat ik jullie later wat beter nieuws kan brengen.
Eén van de laatste patiënten vandaag, was wel een bijzonder geval. Toen dokter John de kettingen om haar nek zag hangen, kreeg hij al argwaan. Het bleek dat de vrouw de kettingen samen met wat kruiden (het waren wat takken in een bakje met sap) van een Traditional Healer had gekregen. Dokter John was woest, hij gooide haar dossier op het bed en zei dat ze kon vertrekken. De andere arts kwam nu ook aan gelopen. Ze hadden een woordenwisseling in Tonga en begonnen daarna in het Engels te praten. Hij zei dat de vrouw moest kiezen. Of ze koos voor de behandeling voor het ziekenhuis of voor die van de Traditional Healer, maar niet allebei. Die kruiden kunnen namelijk nierfalen veroorzaken en bovendien weet het ziekenhuis niet hoe hun medicijnen werken in combinatie met die kruiden. De vrouw bood haar excuses aan en zei dat ze niet zo goed wist wat de Traditional Healer had gedaan, waarop de arts zei dat ze goed opgeleid was vanwege haar Engels en dat ze daarom donders goed wist waar ze mee bezig was. Uiteindelijk schreef dokter John toch antibiotica voor, omdat ze haar excuses had aangeboden en had beloofd te stoppen met de behandeling van de Traditional Healer. Na dit akkefietje aan het bed was de ronde afgelopen.
Na de lunch werden de mooiste chitenga's uit de kast getrokken voor, jawel, een wedding! Of eigenlijk een soort pre-wedding party, want morgen was de officiële plechtigheid. We werden opgehaald met een soort Jeep met een laadbak. Twee mensen op het dak en de rest lekker hobbelen in de bak. We reden voorbij het dorp waar Annet en ik dit weekend verbleven en langs het huis van de Chief. We werden verwelkomt met een luid gejoel 'oeloeloeloeloeeeee', waarbij de vrouwen een rare, horizontale beweging maakten met hun tong. We werden bevrijd uit de laadbak en hebben ontzettend veel handen geschud. Ik kreeg spontaan de slappe lach op dat moment, wat een onthaal! Er werden foto's gemaakt en geshowd en daarna mochten de vrouwen de bruid zien. Ze had een chitenga aan en droeg een normaal T-shirt, niets bijzonders eigenlijk. Ik ben benieuwd hoe ze er morgen uit ziet tijdens de echte bruiloft! De bruid was zeventien jaar en haar aanstaande was 25, ze kenden elkaar nu drie jaar. Na deze korte ontmoeting nam de moeder van de bruid ons mee naar het eten. Er stonden ontzettend grote pannen waarin shima werd gemaakt. De mannen gingen even in de pan roeren en ik mocht de shima op scheppen. Maakte er natuurlijk een prutje van en daar konden de vrouwen hard om lachen. Daarna namen we plaats op wat banken en keken toe hoe het eten werd uitgedeeld. Wat een boorden, echt super vol en we hadden net geluncht! Uiteindelijk mochten wij binnen gaan eten, waar we eigenlijk onwijs tegen op zaten, want werd gezegd, alles wat op tafel staat moet op! De hele tafel stond helemaal vol met shima, groenten, kip, geit en varken! En als klap op de vuurpijl, kregen we Bwatu te drinken. Ongelukkiger kon je me op dat moment niet maken. Dat spul ruikt zuur en zo ontzettend smerig, ik kreeg gewoon kippenvel na elke slok die ik nam! Getver! Maar je kan het echt niet maken om zoiets te laten staan. Gelukkig was Nicole een bikkel en kon zij ook mijn glas Bwatu achterover slaan. Na het eten was het tijd voor de cadeaus. De moeder van de bruid begon met een geldbedrag, dat werd opgeschreven en de ceremoniemeester riep luid en duidelijk wat het bedrag was. Daarna deed zij een soort dans wat werd toegejuicht met het 'oeloeloeloeee'. Justin ging namens ons naar voren en showde zijn dans skills, wat weer met een luid gejoel werd beloond! Na deze giften was het voor ons tijd om te gaan. We werden vol enthousiasme uitgezwaaid.
Toen we thuis waren hebben we nog wat boterhammen met pindakaas gegeten en zijn we daarna, in voorbereiding op onze safari in Botswana volgende week, The Lionking gaan kijken. Nooit geweten dat één van die hyena's een vrouw is! Daarna ben ik lekker in bed gaan liggen en mijn blogje getypt en toen werd het alweer tijd om te gaan tukken. Wat gaan de dagen ontzettend snel hier!